Blog | Internet | QA

OpenStreetMap - alternatywa Google Maps i wciągające hobby 🗺️

· maciej

Wielu z nas nie wyobraża sobie dzisiaj życia bez Google. Firma przeniknęła nasze życia, szukamy w Guglach, mamy e-mail na Gmailu, konto na Youtube, pliki trzymamy na Dysku Google'a a nawigujemy w samochodzie Mapami Google'a. Ma to oczywiście wiele zalet, ale czy nie warto czasem poszukać alternatyw i spróbować nieco zdegoogle'ować nasze życie? W tym poście postaram się nieco przedstawić darmową alternatywę dla Map Google'a, która od kilku lat jest mi bliska i stała się moim hobby. Mapowanie, zarówno sam proces, jak i jego efekty, sprawiają mi ogromną satysfakcję i jest to mój mały wkład w uczynienie świata nieco lepszym.

 

No dobra, ale czym w zasadzie jest to OpenStreetMaps?

 

Google Maps? Nie dziękuję.

Kiedyś zauważyłem spore braki w swojej okolicy na Google Maps, zarejestrowałem się i zacząłem poprawiać...i poprawiać, i dodawać. Później zostałem już zweryfikowanym użytkownikiem i nikt nie musiał weryfikować moich zmian. Moja przygoda trwała chyba kilka tygodni. Jednak w końcu nadszedł moment refleksji i zdałem sobie sprawę, że wykonuję pracę dla sporej korporacji za darmo. Nie mogę sobie później z tych danych skorzystać w dowolny sposób, mimo iż, dodawałem je godzinami. Podobnie się ma sprawa np. lokalnych przewodników w Google. Użytkownicy dodają zdjęcia, oceniają i wykonują za darmo pracę dla ogromnej korporacji, która przy okazji sprzedaje ich dane reklamodawcom. Chyba coś jest nie tak.

 

Smutna prawda jest niestety taka, że nie da się uciec od produktów Google'a, bo są one wszechobecne. Często nie ma nawet możliwości, żeby je zastąpić, bo brak jest jakościowych alternatyw (DuckDuckGo chyba nieprędko osiągnie tak dopasowane wyniki jak wyszukiwarka Google). Uważam, że warto jest jednak wspierać open source'owe alternatywy popularnych produktów, zwłaszcza ze względu na prywatność. W przypadku Google Maps taką alternatywą jest OpenStreetMap, które odkryłem kilka lat temu i stało się moim hobby (swoją drogą, historia była podobna do moich początków z Google Maps, bo odkryłem, że moja ulica ma błędną nazwę).

 

OpenStreetMap - mapa, którą każdy może edytować

W skrócie - OpenStreetMap to taka Wikipedia wśród map.

 

Projekt został stworzony przez Brytyjczyka Steve'a Coasta, który zainspirował się właśnie sukcesem Wikipedii. Cytując właśnie to źródło, OSM to projekt społeczności internetowej mający na celu stworzenie darmowej, swobodnie dostępnej mapy całej kuli ziemskiej. Mapa dostępna jest pod adresem https://www.openstreetmap.org. To zadziwiające, ale wielu internautów nie wie nawet o jej istnieniu a często korzysta z jej dobrodziejstw na innych stronach. Wśród witryn, które wykorzystują dane zgromadzone w OSM są m.in. Facebook, Apple, Wikipedia, Craigslist, Uber, Strava, Instagram, polska aplikacja dla kierowców Yanosik, czy gra PokemonGO. Mapy OSM są na przykład wyświetlane na ekranach w komunikacji miejskiej w wielu różnych miastach na świecie. Wiele firm zaczęło korzystać z OpenStreetMap (czy dostawców korzystających z danych OSM, jak np. Mapbox) po tym jak kilka lat temu Google zaczęło pobierać znacznie większe opłaty za wyświetlanie map (do 2012 r. były darmowe). Z dnia na dzień, na wielu stronach, ukazały się znaki wodne z informacją o korzystaniu z wersji developerskiej mapy (na wielu stronach lokalnych biznesów nadal wiszą i straszą).

iD - okno domyślnego edytora
iD - domyślny edytor OSM w przeglądarce

 

Edytować w OSM może każdy, zarówno przez przeglądarkę (edytor iD), aplikacje desktopowe (JOSM, Potlatch 2), czy mobilne (Maps.me, StreetComplete, OsmAnd). Nie trzeba czekać na zatwierdzenie danych przez innych użytkowników, jeżeli mamy konto to nasze zmiany na mapie ukażą się w przeciągu minuty. Ogromną zaletą edycji map jako hobby jest to, że możemy to robić zarówno w domu, jak i na świeżym powietrzu. Odbywając wycieczki górskie, piesze, rowerowe, czy zwykłe na trasie praca-dom wystarczy zapamiętać, obfotografować, zapisać, bądź nagrać notatkę o interesującym nas obiekcie, nowym sklepie, nowej ścieżce rowerowej, czy nowej nazwie ulicy. Nasze zmiany pomogą zarówno innym użytkownikom, jak i nam w przyszłości. Bardzo często, po wizycie w różnych miejscach, starałem się zostawić mapę w lepszym stanie niż ją zastałem. Kilka razy zdarzyło się, że dodane przeze mnie ścieżki ratowały mnie z opresji po zabłądzeniu.

 

Większość z nas nie jest jednak w stanie zwiedzić całego świata, wielu z nas nie odwiedzi przez całe życie nawet większej części całego miasta. Rozwiązaniem na ten problem jest mapowanie na podstawie zdjęć satelitarnych/lotniczych udostępnianych przez Geoportal, Bing, Maxar, czy np. poszczególne geoportale miast, np. SIP Wrocław (zwykle trzeba określić, który podkład zawiera najnowsze zdjęcia). W niektórych miejscach dostępne są także podkłady typu LIDAR, w których jesteśmy w stanie zobaczyć ukształtowanie terenu w lesie, czy innym niedostępnym terenie. Są też podkłady z obrysami budynków, nazwami geograficznymi, czy adresami. Podkłady te dostępne są w popularnych edytorach (JOSM, iD), więc nie trzeba nic konfigurować.

 

Oparte o OSM

Otwartość OpenStreetMap sprawia, że przyciąga do siebie rzesze entuzjastów z różnych dziedzin, którzy tworzą swoje mapy oparte o dane z OSM. Poniżej zebrałem kilka przykładów:

  • gk.historic.place - mapa historyczna, na której znajdziemy obiekty oznaczone w OSM, jako historyczne, w tym np. zabytki dziedzictwa UNESCO, czy zwykłe pomniki przyrody. Na uwagę zasługują np. warstwy historyczne, jak np. mapa Rzeszy z 1893 r.
  • Waymarked trails - ciekawa mapa ze szlakami pieszymi z OSM.
  • MTP map of Europe - mapa ze szlakami rowerowymi i pieszymi.
  • Brouter Web - moje ulubione narzędzie do planowania wycieczek rowerowych, bardzo zaawansowane, zawiera wiele ciekawych profili do wyboru.
  • Show me the way - strona pokazująca zmiany w OpenStreetMap na żywo
  • uMap - strona umożliwiająca stworzenie mapy, którą możemy umieścić na swojej stronie za darmo.
  • Overpass Turbo - potężne narzędzie do wyszukiwania obiektów w bazie OpenStreetMap, umożliwia np. wyświetlenie wszystkich aptek w okolicy, czy bardziej zaawansowanych (np. wszystkie apteki w odległości mniejszej niż 50 m od szkół).
  • OpenRailwayMap - mapa miłośników kolei.
  • OpenWheelMap - mapa dostępności różnych obiektów dla osób niepełnosprawnych.
  • Mapillary - alternatywa Google Street View.
  • Mapy.cz - mapa ogólnego użytku oparta o OSM od naszych południowych sąsiadów.

 

Aplikacje:

  • Maps.me - aplikacja z mapami offline, chyba jedna z najpopularniejszych aplikacji mapowych opartych o dane OpenStreetMap. Używam często, bo aplikacja jest lekka i przyjemna. Przydatna zwłaszcza w miastach.
  • OsmAnd - aplikacja-kombajn z mapami offline, bardzo przydaje się podczas pieszych wycieczek i nie tylko.
  • MagicEarth Navigation - chyba jedna z najlepszych nawigacji opartych o dane z OpenStreetMap. Dobra alternatywa dla Google Maps.

 

Zalety OSM

Zalet OSM jest naprawdę dużo. Według mnie największa zaleta to dokładność mapy. Poziom szczegółowości jest ogromny, prócz takich obiektów jak drogi, budynki, na mapie znajdziemy np. bocianie gniazda, hydranty, pojedyncze drzewa, ławki, pojedyncze przyrządy do ćwiczeń w siłowniach zewnętrznych, czy np. obiekty niewidoczne gołym okiem, jak linie gazociągowe. Każdy obiekt posiada swoje cechy, które są określane przez tagi. I tak np. dla samej ławki możemy określić: typ oparcia, liczbę miejsc, materiał, kolor, kierunek ławki, czy operatora. Tak naprawdę to niewiele nas ogranicza. Możemy dopieszczać nawet jeden budynek i sprawić, że będzie on szczegółowo wyświetlany w 3D (na dedykowanych do tego mapach). Istnieje także mapowanie indoor, które polega na dodawaniu poszczególnych pomieszczeń danego budynku, przykład: SkyTower we Wrocławiu.

 

OpenStreetMap sprawdzi się zwłaszcza w rejonach mniej rozwiniętych, w miejscach mało atrakcyjnych biznesowo dla Google'a, na szlakach górskich, w lasach itp. Nieprzypadkowo aplikacja Maps.me i jej mapy offline są często używane przez podróżników. Mapy offline oparte o OSM przydadzą się zwłaszcza, gdy podróżujemy do krajów afrykańskich, azjatyckich, czy bliskowschodnich. Jeżeli potrzebujemy odszukać jakiegoś adresu, to ze sporym prawdopodobieństwem będzie on dodany do OpenStreetMap.

Porównanie mapy OpenStreetMap i GoogleMaps w lesie
Skrajne porównanie - Mapa Google vs OpenStreetMap w środku lasu (https://tools.geofabrik.de/mc/#15/51.4562/17.2122&num=2&mt0=google-map&mt1=mapnik)

 

Kolejna spora zaleta - mapa jest za darmo. Przy mniejszych projektach można wykorzystywać kafelki serwowane przez openstreetmap.org u siebie na stronie. Dla większych firm sugerowane jest postawienie własnego serwera serwującego kafelki. Można skorzystać też ze wspomianych przeze mnie dostawców kafelków opartych o OSM, jak np. Mapbox. (usługa jest bezpłatna do 50 000 wyświetleń na miesiąc dla strony www i 25 tys. w aplikacji mobilnej). Mapy OSM można wykorzystywać do celów komercyjnych, jednak trzeba zawsze pamiętać o wyświetlaniu atrybucji mapy.

 

Edytować mapę może każdy kto posiada aktywne konto. Zmiany nie muszą być zatwierdzane przez innych. Osoby, które nie posiadają stosowanej wiedzy mogą w danym miejscu na mapie umieścić Notatkę z opisem błędnych danych/nowych danych. Notatka będzie rozpatrzona przez użytkowników i postulowana zmiana zostanie wprowadzona (w miarę możliwości).

 

Aha, no i zapomniałem o kwestii prywatności - OpenStreetMap nas nie śledzi.

 

Wady OSM

OpenStreetMap to projekt, który nie jest pozbawiony wad. Nie będzie on szybko alternatywą dla Google'a, jeśli chodzi np. o przyjazność dla użytkownika. Problemem jest także podejście twórców do strony openstreetmap.org, która w zamyśle miała być narzędziem dla maperów, a nie produktem końcowym dla użytkownika. Dlatego strona jest mało interaktywna i raczej mało przyjazna użytkownikowi końcowemu (według mnie mogłaby wyglądać np. jak Mapy.cz). Np. na głównej stronie OpenStreetMap nie zobaczymy mapy w języku użytkownika a zawsze w językach lokalnych. Nie zobaczymy więc Pekinu a 北京.

 

Według mnie jednym z większych minusów jest bariera wejścia. Domyślny edytor iD webowy działa dosyć ociężale i może wielu zniechęcić. Za to najpopularniejszy wśród zaawansowanych edytorów JOSM jest zbyt skomplikowany na początek. Sam długo z nim walczyłem i miałem masę problemów natury wydajnościowej, nie wspominając już o kwestiach user experience.

 

Znaczny problem to także wydajność map. Bardzo często nie ładują się wszystkie kafelki mapy. Jest to efekt popularności i tego, że wiele komercyjnych podmiotów wykorzystuje kafelki bezpośrednio z serwerów OSM, zamiast wykorzystywać swoją własną infrastrukturę. Jedną z większych niedoskonałości projektu jest to, iż mapy na openstreetmap.org są mapami opartymi o kafelki rastrowe, zamiast wektorowe. To prowadzi do sytuacji, że użytkownicy nie mają możliwości wyłączenia/włączenia wyświetlania poszczególnych elementów, tylko są skazani na subiektywny wybór twórców głównego stylu (OpenStreetMap zawiera wiele elementów, które są domyślnie ukryte i niewyświetlane w domyślnym stylu Carto).

 

Wadą są także wandalizmy, czyli problem, z którym borykają się inne opensource'owe projekty (np. Wikipedia). Błędne dane, które umkną osobom sprawdzającym, mogą wprowadzić w błąd wielu ludzi (np. nawigacja poprowadzi kogoś w niebezpieczne miejsce).

 

Minusem jest także domyślna wyszukiwarka Nominatim, która niestety nie działa zbyt dobrze w wielu przypadkach - np. w przypadku literówki (nie ma też za wielu chętnych na Githubie do naprawy bilecików).

 

Jak zacząć edytować?

Wytarczy wejść na stronę https://www.openstreetmap.org, założyć konto i w wybranym przez siebie miejscu kliknąć edytuj. Warto przy okazji zapoznać się z oficjalną stroną Wiki, na której znajdziemy wiele przydatnych informacji: https://wiki.openstreetmap.org/wiki/Pl:Main_Page. Gdy zapoznamy się trochę z projektem warto spróbować edytora JOSM, który jest już zaawansowanym narzędziem.

Chcesz zacząć korzystać z aplikacji mapowej opartej o OSM? Polecam kombajn OsmAnd, bądź nieco mniej rozbudowane, choć równie popularne MAPS.ME.


Dodaj nowy komentarz

Brak komentarzy